آشنايي با مفهوم خويشتن

“خود شناسي"

 

درنظريه هاي روانشناسان شخصيت

چكيده

 

رفتار انسان پيچيده و اغلب علل گوناگون دارد. و از فردي به فرد ديگر تغيير مي كند. حتي اگر رفتار مورد مشاهد يكي باشد. افراد با خودهاي متفاوت از يك موقعيت مي تواند درك متفاوتي داشته باشد. شايد رفتار يكساني كه از دوفرد در يك زمان بروز مي كند با رفتار مشابهي كه در زمانهاي مختلف از همان افراد سر مي زند ، دلايل مختلفي داشته باشد و از طرف ديگر ممكن است از رفتاري كه نشان مي دهيم يا حرفهايي كه مي زنيم آگاه نباشيم، تمام اين رفتار و اعمال از خود ما سرچشمه      مي گيرد. مطالب فوق اين نظر را كه انسان داراي ابعاد و جنبه هاي متفاوتي از “خود“ است را به اثبات     مي رساند و نويسنده مقاله را بر آن داشت تا مفهوم خود يا خويشتن انسان را در رويكرد هاي روانكاوي ، رواني- اجتماعي ، صفات ، انسان گرايي ، شناختي ، شناختي- اجتماعي ، ارگانيسمي و سرشتي ، پردازش اطلاعات،تحليل رفتار متقابل و ديدگاه گشتالت با توجه به نظريات روانشناسان شخصيت وبا عنايت به پارادايم مورد مطالعه آنها از نظر بگذرانيم.

ادامه نوشته

دانلود کتاب ضمیر ناخودآگاه از فروید

از روانکاوی آموخته ایم که ماهیت فرایند سرکوب در پایان دادن و محو کردن ایده یا فکری، که امری غریزی را نشان می دهد نهفته نیست، بلکه ماهیت این فرایند جلوگیری از آگاهانه شدن آن ایده است. وقتی چنین امری رخ می دهد، می گوییم که آن ایده در وضعیت " ناخودآگاه " است، و قادر هستیم دلیل و بینه کارآمدی فراهم آوریم تا نشان دهیم حتی وقتی این فکر ناخودآگاه است، حتی وقتی شامل ایده ای است که در نهایت به آگاهی وارد خواهد شد، می تواند تاثیراتی ایجاد کند. هر چیزی که سرکوب می شود حتما" در ضمیر ناخودآگاه باقی می ماند، لیکن باید دقیقا" از همین اول خاطرنشان کرد که امور سرکوب شده همه ضمیر ناخودآگاه را تشکیل نمی دهند. ضمیر ناخودآگاه حیطه ای گسترده تر دارد و امور سرکوب شده بخشی از ناخودآگاه اند.

دانلود کتاب ضمیر ناخودآگاه

گزارشی از یک مورد درمان روان پویشی

گزارشی از یک مورد درمان روان پویشی اختلا وحشت زدگی با گرایش روابط موضوعی و روانشناسی خود

در این روش درمانی از فن تداعی آزاد، تاکید بر ناهشیار و تحلیل پدیده انتقال استفاده شده است.نتایج نشان دهنده ی کارایی بالای این روش درمانی در درمان اختلال وحشت زدگی است؛ مراجع در طول درمان احساس منسجم تری از خود به دست آورده و ساختارهای شخصیتی خود از جمله " من " را مورد وارسی، مشاهده و بازبینی قرار داد و یاد گرفت که با دیگران به حالتی رفتار کند که تناسب بهتری با واقعیت های کنونی داشته باشد.

برای دانلود این پژوهش از لینک زیر استفاده کنید:

مکانیسم های دفاعی و انواع آن

خود برای رهایی از اضطراب ناشی از عدم تامین نیازهای نهاد، که برآورده سازی آنها مجازات و تنبیه از سوی جامعه و وجدان را بدنبال دارد، به یک سری مکانیسمهای دفاعی متوسل میگردد.

خصوصیات مشترک تمام این مکانیسمهای دفاعی شامل:

۱- اغلب اوقات بطور ناخوداگاه اعمال میگردند.

۲- معمولا با تحریف، انکار و تبدیل واقعیت توام بوده و موجب خود فریبی میگردند.

کارکردهای مکانیسمهای دفاعی شامل:

۳- محافظت از خود و ذهن خودآگاه و همچنین کاهش اضطراب، رنجش، درد، خشم، اندوه، سرخوردگی واسترس میباشد.

۴- آنها کمک به سازگاری و تطابق بهتر با شرایط و محیط پیرامون است. کنار آمدن با واقعیت.

۵- دور نگهداشتن سائق های نهاد از هوشیاری و حفظ آنها در ناخودآگاه.

۶- محافظت خود انگاره از خجالتزدگی و احساس گناه نزد دیگران.حفظ آبرو، اعتماد بنفس و عزت نفس نزد دیگران.

ادامه نوشته

رویکرد روان‌پویشی

 

 

 

 

زیگموند فروید بنیان‌گذار رویکرد روان‌پویشی در روان‌شناسی است.

این مکتب فکری بر تأثیر ذهن ناهشیار یا ناخودآگاه بر رفتار انسان، تأکید دارد.

فروید عقیده داشت که ذهن انسان از سه عنصر تشکیل شده است: نهاد ، خود و فراخود.
نظریه‌های فروید درباره مراحل روانی- جنسی، ناهشیار (ناخودآگاه) و نمادگری رویا (خواب)، علیرغم آن که امروزه با شک و تردید بسیاری به آن نگریسته می‌شود، به عنوان یک موضوع مورد توجه، هم در بین روان‌شناسان و هم مردم عادی، باقی مانده است.

بسیاری از مشاهدات و نظریه‌های فروید بر پایه موارد بالینی و موارد مطالعاتی بوده و این امر، تعمیم یافته‌های او را به جمعیتی بزرگتر دشوار می‌سازد. باوجود این، نظریه‌های فروید، طرز فکر ما نسبت به ذهن و رفتار انسان را تغییر داده و تاثیر ماندگاری بر روان‌شناسی و فرهنگ بجا گذاشته است.

ادامه نوشته

" نظریه‌ رابطه با ابژه‌ی ملاني كلاين "

ملاني كلاين، که از پایه گذاران مکتب رابطه با ابژه است، حيطه فعاليت روان كاوي را به دوران كودكي گسترش داد و نظريه هاي خود را با فعاليت باليني براي نوزادان و كودكان و مشاهده مستقيم رفتار آنان شكل داد. ملاني كلاين بر اساس مشاهدات خود به اين نتيجه رسيد كه دنياي دروني كودكان سرشار از فانتزي هايي مبتني بر غرايز و سائق هاي كودكان است. ملاني كلاين هرگز نظريه سائق­ محور فرويد را رها نكرد و ضمن حفظ مفهوم سائق از نظريه هاي فرويد، سعي در صورت ­بندي شكل گيري و تكامل ذهن انسان با تأكيد بر روابط اوليه او با ابژه ها داشت.

در نظريه هاي ملاني كلاين تعاملات كودك با ابژه هاي اوليه او وجوهي از سائق ها تلقي ميشوند. با اين ترتيب و با توجه به تأكيد او بر سائق هاي زيستي و دروني، و بسط مفاهيم ابژه و غريزه از نظريات فرويد، مي توان نظريه او را نظريه اي ايد­ـ محور دانست.

ملاني كلاين براي اشاره به بازنمايي خيالي غرايز و شهوات جسماني و پاسخ فعالانه نوزاد به اين احساسات و سائق ها ازاصطلاح خيال پردازي ( phantasy ) استفاده مي كند.  

ادامه نوشته

حبیب دوانلو : بنیانگذار روان درمانی پویشی کوتاه مدت

 معرفی کتاب روان درمانی پویشی کوتاه مدت

   کتاب روان درمانی پویشی کوتاه مدت نوشته دکتر حبیب دوانلو باترجمه دکتر عنایت خلیقی سیگارودی توسط انتشارات ارجمند به چاپ رسیده است. این روش درمانگری پویشی را یک روان تحلیل گر ایرانی به نام دکتر حبیب دوانلو طراحی کرده  است که در آن روش بلند مدت سازمان نایافته و نا مشخص تحلیل روانی به یک روش کوتاه مدت اثر بخش سازمان یافته و روشن تبدیل شده است .  بیست سال گذشته دوره گسترش درمانهای روان پویشی کوتاه مدتی بوده است که در اصل از روان درمانی تحلیل گرا به دست آمده اند. نظریه پردازان و متخصصان این حوزه به جز حبیب دوانلو عبارتند از : لستر لوبورسکی، دیوید مالان، جیمز مان، پیتر سیفنوز و هانس استراپ.
  درمانهای روان پویشی با وجود تفاوتهایی که با هم دارند در چند ویژگی مشترک اند:
تعیین محدودیت زمانی برای درمان، معمولا 12 تا 40 جلسه
هدف قرار دادن مشکل میان فردی در چند جلسه اول
اتخاذ موضع درمانی فعال تر یا کمتر خنثی
برقراری اتحاد کارآمد سریع و نیرومند
استفاده از تعبیر و  انتقال نسبتا سریع
تمام درمانهای روان پویشی کوتاه مدت یا  (STDPT) ، بعنوان خلف مستقیم روانکاوی ،اصول اساسی روانکاوی، از جمله وجود مقاومت ، ارزش انتقال و تعبیر، و اهمیت اتحاد کارآمد را در بر دارند. اما در عین حال همه آنها به تحقیقات تجربی ای که مزیت روان درمانی تحلیلی طولانی بر کوتاه مدت را قویا زیر سوال می برند و به محدودیتهای اجتماعی-اقتصادی فزاینده ای که شرکتهای بیمه برای تعداد جلسات روان درمانی تعیین می کنند، پاسخ داده اند.
همانگونه که اشاره شد رواندرمانی پویشی کوتاه مدت که توسط حبیب دوانلو  بنیانگذاری شد، کارائی اش به اثبات رسیده است و امروزه توسط بسیاری از رواندرمانگران و روانپزشکان برای درمان بسیاری از مشکلات روانی بکار می رود . این رخداد آنقدر هیجان برانگیز بوده است که روانشناسی بنام دیوید مالن چنین می گوید :

"فروید ناخودآگاه راکشف کرد ،ولی حبیب دوانلو دریافت که آن را چگونه برای درمان بکار گیرد."

مسیرهای جسمانی اضطراب

عضلات مخطط :

این عضلات را به خاطرداشتن نوارهای تیره و روشن درزیر میکروسکوپ عضلات مخطط به علت چسبنده بودن آنها به استخوانها,عضلات اسکلتی و به جهت عملکرد ارادی آنها عضلات ارادی نامیده اند. عصبی که به عضلات مخطط وارد می شود حاوی رشته های حسی و حرکتی است. رشته های عصبی در این عضله از نوع میلین دارو غیرمیلین دار هستند.

 

مکانیسم انقباض درعضلات مخطط :

درموقع انقباض’تحریکات عصبی موجب خروج کلسیم از ذخایر درون سلولی وافزایش  غلظت داخل سیتوپلاسمی کلسیم می شود. به دنبال این فرایند کلسیم به تروپونین چسبیده وبا ایجادتغییر شکل فضائی درمولکول تروپونین سبب جابه جایی تروپومیوزین و آشکار شدن ناحیه قابل اتصال اکتین با میوزین می شود.

ادامه نوشته

خود افشاگری

افشاگری یکی از کلیدهای اصلی در فرایند رواندرمانی پویشی است. فردی که می تواند آنچه درونش است را با شهامت به آگاهی و هشیاری بیاورد و افشا نماید گامی مهم در خودشناسی برداشته است. بیان آنچه که ناگفتنی است... .  مردان بزرگ عرصه خودساختگی به این صفت مزین بوده اند. زندگی نامه گاندی و فروید را باید خواند.

ادامه نوشته

تجربه روان درمانی

قبول این باور عمومی که روانشناسی در ایران مورد پذیرش مردم نیست برایم دشوار است و معتقدم که این مکانیسم دفاعی دلیل تراشی از سوی روانشناسانی است که در کاهش درد بیمارانشان ناتوانند. سر زدن به مراکز مشاوره در گوشه کنار این دیار... . بیماران مشتاقانه برای درمان نزد روانشناسان می روند و در چند جلسه اول حرف های مختلفی می زنند و زمان خود را سپری می کنند. از آنجا که حرف زدن مکانیسم دفاعی است برای گریز از تجربه درد (اگر دقت کنیم برخی نوروزها تمایل فراوانی برای حرف زدن دارند) و همچون سایر مکانیسم های دفاعی اثرهای موقتی بر کاهش درد بیمار دارد، هم بیمار و هم روانشناس تصور می کنند که در این چند جلسه اتفاق هایی افتاده که نامش درمان است! این بیماران جلسه های دوم و سوم را با این جمله بسیار شایع  که الان چند روزی است که بهتر شده ام آغاز می کنند! جلسه بعد هم بیمار می گوید خوب من تا حالا همش حرف زدم اما امروز آمدم که شما بگویید من چه کار کنم!

ادامه نوشته

حبیب دوانلو

معرفی حبیب دوانلو نیازمند هیچ پیشوندی نیست، مثل زیگموند فروید. کسی فروید را دکتر فروید خطاب نمی کند زیرا نامش گویای کاملی از اوست. حبیب دوانلو نیز مانند فروید و بسیاری از بزرگان عرصه اندیشه نیازی به پیشوند ندارد. درباره دوانلو به فارسی نمی توان مطالب چندانی یافت اما وقتی نام او را به انگلیسی جستجو کنیم او را زیاد خواهیم یافت. پرآوازه ترین ایرانی در عالم رواندرمانی شاید گویای عظمت او نباشد اما برای ما ایرانیان معانی فراوانی می تواند داشته باشد. از دوستان عزیزی که با آموزش در مکتب دوانلو او را در ایران معرفی کردند نیز افراد زیادی را نمی توان یافت و شاید دکتر قربانی را بتوان در این راه موفق تر قلمداد کرد. به راستی چرا ما روانشناسان ایرانی به این پدیده عالم رواندرمانگری نمی بالیم و یادی و نامی از او را در هیچ محفل رسمی و غیر رسمی خود نمی آوریم؟ مگر نه این است که او پدیده ای نوظهور در عالم معاصر روانشناسی دنیا است؟ مگر مراکز متعددی در گوشه و کنار دنیا با افتخار نام و یاد و مدل درمانی او را فریاد نمی زنند؟ چرا ما در این راه قدمی برنداریم. این وبلاگ با همین هدف فعالیت می کند تا او و مدل درمانی اش را معرفی کند. این همه بیمار ایرانی چرا نباید از موثرترین درمان روانشناختی بهره مند شوند. من خود را نوآموزی در مکتب دوانلو می دانم و تلاش می کنم با فراگیری آن دردی از دردها افراد نوروز بردارم. تجربه اثرات شگرف این درمان چنان خیره کننده است که نمی توان حتی به تعمد آن را ندید. امیدوارم با گسترش این درمانگری در ایران ناامیدی غالب بیماران از روانشناسان به امیدی رهایی بخش تبدیل شود.

زندگي و آثار فرويد

هر كس كه بخواهد به نوشتن شرح حال و زندگي ديگران بپردازد كاري جز دروغگوئي، پنهانگري و عوام فريبي
نخواهد كرد و بر آن خواهد شد كه عدم درك خود را از آن همچنان پنهان بدار د. زيرا حقيقت زندگي انسان ها امري
است غير قابل دسترسي و حتي اگر فرض ك نيم كه بتوان بدان دسترسي يافت استفادة عملي از آن امري غيرممكن خواهد بو د.

(فرويد در نامه اي به استفن تسوايگ مورخ سي و يكم ماه مي 1936)

تفسیر یک خواب

نویسنده زیگموند فروید

مدخل

در تابستان 1895 با روانکاوي، خانم جوانی را که با من و خانواده ام دوست صمیمی بود
درمان میکردم. میتوان پی برد که رابطه پیچیده و مفصلی از این قبیل، احساسات مختلفی
در پزشک و به خصوص در روان درمانگر ایجاد می کند. اگرچه در چنین موردي علاقه پزشک
بیشتر است ولی نفوذش بر شخص کمتر است. اگر پزشک در معالجه بیمار موفق نشود ممکن
است ارتباط او با بیمار و یا خانوادهاش قطع شود. در این مورد درمان من به نیمه راه نتیجه
رسیده بود، یعنی بیمار از نگرانیهاي هیستریک خود رهایی یافته ولی نشانه هاي جسمی
بیماري تماماً از میان نرفته بود.

ادامه نوشته

لحظه هایی با فروید

نگاهی به آثار و اندیشه های زیگموند فروید

فروید (همچون برخی دیگر از اندیشمندان جهان مدرن)، اصل و اساس بیوگرافی نویسی را نفی کرد و زیر سئوال برد تا از این دیدگاه نشان دهد که انسان فراتر از زندگی روزمره دارای انگیزه های درونی و پنهان است که پیش تر و موثرتر از عقلانیت عمل کرده و خاستگاه بسیاری از رفتارهاست.

بااین حال، باید توجه داشت که روانکاوی رابطه ای نزدیک با زندگی فروید دارد و تا حدودی شرح حال خود اوست. از این رو به منظور درک بهتر این نظریه ارائه ی گزارشی از زندگی او امری بایسته است. اما شرح حال و بازگویی گفته های فروید گسترده و طولانی تر از آن است که در این مختصر بگنجد.

ادامه نوشته

راهنمای کتب روانکاوی و روانپویشی

جامع ترین، کامل ترین وبی نظیرترین راهنمای کتب روانکاوی و روانپویشی در فارسی

در 37 دسته منظم از روش درمان گرفته تا راهنمای کتاب های فروید ، یونگ ، آدلر ، هورنای و غیره.

برای دانلود کلیک کنید و آنرا برای دوستانتان شیر کنید:

نظريه روانکاوي فرويد : عقايد مخالف ، اصلاح و تکميل

نظريه زيگموند فرويد برهر دو گروه موافق و مخالف که نظريه هايي مبني بر جايگزيني، اصلاحي و تکميلي براي آن ارائه مي دادند، غالب شد. بسياري از اين مخالفان به اصرار و تاکيد فرويد بر اين که انگيزش اساسي، ماهيت جنسي دارد و نيز عقده اُديپ از ابعاد اصلي پيشرفت بشر است، اعتراض مي کردند. عده اي ديگر، توجه بيش از حد به عامل خانواده را بسيار محدود کننده مي دانستند و/يا معتقد بودند که وي با تأکيد بيش از حد بر روي تعارضهاي ناهشيار، بسياري از فرآيندهاي مهم شناختي را ناديده گرفته است. کارل يونگ و آلفردادلر(1) از اولين افراد هم عصر فرويد بودند که آدلر در ابتدا در ارتباط با گسترش و تعميم جنبه هاي ميان فردي(2) کار فرويد فعاليت مي کرد، که بعدها اين سوال را مطرح کرد: آيا واقعاً تعارضها ناشي از تحريکهاي جنسي منشا اصلي اضطراب هستند؟ او به کوچکي و ضعيفي و بيچارگي نوزاد به عنوان عامل اصلي رشد شخصيت اشاره کرده است. کارن هورناي(3) نيز که نظريه اي مشابه به آدلر داشت، به ديدگاه مردگرايانه فرويد اعتراض کرد و شکل جديدي از نظريه عقده اديپ را مطرح کرد.

ادامه نوشته

مقیاس قدرت من – نظریه فروید

با دادن پاسخ "درست" یا "نادرست" به هر یک از جملات زیر شخصیت خود را بیازمایید.

1-     بندرت نگران سلامتی ام هستم.

2-     غالبا از چیزی نگران هستم.

3-     تقریبا هر هفته به کلیسا [مسجد] می روم .

4-     با افرادی که کارهایی انجام می دهند که من آن ها را غلط می دانم؛ می توانم مهربان باشم.

5-     گهگاه به طور ناگهانی به خنده یا گریه می افتم و نمی توانم خود را کنترل کنم .

6-     نقشه های من غالبا چنان مملو از مشکلات به نظر می رسد که مجبور بوده ام آن ها را رها کنم.

ادامه نوشته

مفهوم انتقال در روانکاوی

اگر از من بپرسید کدام یک از یافته های فروید را مهمتر و با ارزش تر می دانید ، پاسخ می دهم : یافته ای که در درمان واکنش های عاطفی بیمار نسبت به روانکاو در روان کاوی مورد استفاده قرار می گیرد . فروید به جای اینکه وابستگی بیمار را وسیله ی درمان قرار دهد یا از واکنش های معکوس آزرده شود ، از پاسخ های عاطفی ، در امر درمان بهره می جست .

فروید پی برده بود که هنگام روانکاوی ، بیمار نه تنها درباره وضع حاضر و ناراحتی های گذشته صحبت می کند بلکه واکنش های عاطفی نیز به روان کاو ابراز می دارد . ممکن است بیماری اصلا علت مراجعه به روانکاو را فراموش کند و چیز مهمی جز محبت و ستایش روانکاو از وی دستگیرش نشود ؛ شاید بترسد که مبادا رابطه اش با روانکاو به خطر بیفتد .

ادامه نوشته

پيش‏ درآمدى بر خودشيفتگى

 

اصطلاح خودشيفتگى ريشه در توصيفهاى بالينى دارد و [ نخستين بار ] پل ناك⁽²⁾ در سال 1899 آن را براى اشاره به نگرش كسانى به كار برد كه با بدن خود آن‏گونه رفتار مى‏كنند كه به طور معمول با بدن يك مصداق اميال جنسى رفتار مى‏شود. به بيان ديگر، اين اشخاص به بدن خود مى‏نگرند و آن را ناز و نوازش مى‏كنند تا از اين طريق به ارضاى كامل برسند. اصطلاح خودشيفتگى، برحسب اين شرح و بسط، دال بر نوعى انحراف است كه تمام حيات جنسى شخص را به خود معطوف مى‏كند و در مراحل بعدى، ويژگيهايى را بروز مى‏دهد كه در مطالعه همه انواع انحرافات به آنها برمى‏خوريم.

متعاقباً مشاهده‏گران روانكاو به اين موضوع توجه كردند كه ويژگيهاى مجزّاى نگرش بيماران خودشيفته در بسيارى از اشخاصى كه به بيماريهاى ديگرى مبتلا هستند نيز به چشم مى‏خورد (مثلاً ــ همان‏گونه كه سادگر⁽³⁾ اشاره كرده است ــ در همجنس‏گرايان) و سرانجام اين موضوع محتمل به نظر رسيد كه چه بسا نيروى شهوى به ميزانى به مراتب فراوانتر از آنچه تصور مى‏شد ــ به گونه‏اى كه بتوان آن را خودشيفتگى ناميد ــ در اين بيمارى سهيم است و نيز اين‏كه نيروى شهوى مى‏تواند بر رشد متعارف جنسى انسان تأثير بگذارد. مشكلات روانكاوان در درمان بيماران روان‏رنجور به همين فرض منجر گرديد، زيرا چنين به نظر مى‏رسيد كه محدوديت تأثيرپذيرى بيماران يادشده، از جمله از اين نوع نگرش مبتنى بر خودشيفتگى ناشى مى‏شود. خودشيفتگى به اين مفهوم ديگر انحراف تلقى نمى‏شود، بلكه مكمّلى شهوى در خودمدارى غريزه صيانت نَفْس است كه هر موجود زنده‏اى تا اندازه‏اى از آن برخوردار است.

ادامه نوشته

عقده ی مادر

مبحث عقده ی مادر یکی از اساسی ترین و سهمگین ترین مباحث در حوزه ی روانشناسی تحلیلی است
سهمگین از این باب که در عین سادگی، درک آن بسیار دشوار است
و بر فرض درک آن، عمل کردن به فرامین رهایی از عقده ی مادر بسیار دشوار می نماید
زیرا عقده ی مادر ریشه در آرک تایپ مادر دارد و اشتباه رایج این است که افراد عقده ی مادر را با مادر نوعی اشتباه می گیرند و دچار آلودگی مادر می شوند
و تمامی منشا عقده ی مادر را در یک موجود بیرونی تصور کرده و کلیه ی بار مسئولیت ناشی از پرداختن به عقده ی مادر را بر روی مادر حقیقی فرافکن می کنند
از این باب، پرداختن به عقده ی مادر امری است لازم و ضروری
و جوان برای تشرف به آیین بالندگی خود می بایست که در ابتدا بر عقده ی مادر خود فائق آید

حال به چند نمونه از چره های مختلف عقده ی مادر اشاره می کنیم

ادامه نوشته

سایه/shadow

سایه های ما

 

 

وقتی از سایه حرف می زنیم، با مبحث بزرگی در تماس می شویم

و آن مبحث این است که پرداختن به سایه دروازه ی ورود به ناخودآگاه و دنیای روانی هر فرد است

و نقطه ی شروع قدم نهادن فرد در مسیر تفرد خویش

اولین قدم در راه فردانیت، شناختن سایه هاست

حال سایه چیست؟

ادامه نوشته

رویکرد روان‌پویشی

 

 

 

زیگموند فروید بنیان‌گذار رویکرد روان‌پویشی در روان‌شناسی است.

این مکتب فکری بر تأثیر ذهن ناهشیار یا ناخودآگاه بر رفتار انسان، تأکید دارد.

فروید عقیده داشت که ذهن انسان از سه عنصر تشکیل شده است: نهاد ، خود و فراخود.
نظریه‌های فروید درباره مراحل روانی- جنسی، ناهشیار (ناخودآگاه) و نمادگری رویا (خواب)، علیرغم آن که امروزه با شک و تردید بسیاری به آن نگریسته می‌شود، به عنوان یک موضوع مورد توجه، هم در بین روان‌شناسان و هم مردم عادی، باقی مانده است.

بسیاری از مشاهدات و نظریه‌های فروید بر پایه موارد بالینی و موارد مطالعاتی بوده و این امر، تعمیم یافته‌های او را به جمعیتی بزرگتر دشوار می‌سازد. باوجود این، نظریه‌های فروید، طرز فکر ما نسبت به ذهن و رفتار انسان را تغییر داده و تاثیر ماندگاری بر روان‌شناسی و فرهنگ بجا گذاشته است.

یک نظریه‌پرداز روان‌پویشی دیگر به نام اریک اریکسون، نظریه‌های فروید را گسترش داد و بر اهمیت رشد در طول دوره زندگی انسان تأکید گذاشت. نظریه مراحل روانی – اجتماعی شخصیت که توسط اریکسون ارائه شده است امروزه بر درک ما از رشد انسان تاثیرگذار است.

متفکران بزرگ رویکرد روان‌پویشی در روان‌شناسی عبارتند از: ریگموند فروید، آنا فروید و اریک اریکسون

ادامه نوشته

بررسی روان‌پویشی نقش عوامل شخصیتی در خیانت زناشویی

بررسی روان‌پویشی نقش عوامل شخصیتی در خیانت زناشویی

یاسمین کریمی، دکتر نادر منیرپور، بیتا رحمتی

خیانت یکی از عمده‌ترین عوامل نارضایتی و فروپاشی رابطه زناشویی قلمداد می‌شود. پیشنهاد شده است که ویژگیهای شخصیتی توان پیش بینی تمایل آنها به خیانت را دارد. در مطالعه حاضر تاثیر عوامل شخصیتی در خیانت بر اساس مدل پنج عاملی شخصیت: نوروزگرایی، برونگرایی، توافقپذیری، وظیفه‌شناسی و تجربه‌پذیری بررسی شده است. تحقیقات تجربی بسیاری نشان داده‌اند که نه تنها این مدل ارزیابی صحیحی را از شخصیت به دست می‌دهد؛ بلکه همچنین ابعاد آن در طول عمر افراد نسبتا پایدار هستند. در این مطالعه نتایج تعدادی از تحقیقات در زمینه ارتباط میان ویژگیهای شخصیتی و خیانت زناشویی به شکل مروری مورد بررسی قرار گرفته‌اند. مقدمه: ارتباط با افراد دیگر، عموما بخش عمدهای از زندگی افراد را تشکیل می‌دهد. بزرگسالان نوعا در اقدام به تک‌همسری گزینی، در زمان جوانی بدنبال ایجاد یک رابطه صمیمانه انحصاری هستند (سیدمن و رایدر، 1994). تقریبا تمامی افراد متاهل یا کسانی که با شریک جنسی خود زندگی می‌کنند، انتظار دارند شریک آنها از نظر جنسی و احساسی به آنها وفادار باشد (جایامالا ماداثیل، دایا سینگ سندهو، 2008)، ولیکن میزان شیوع خیانت نیز بسیار قابل توجه است (لاوسون و سامسون، 1988; مایرینگ و اپلینگ- مک ورتر، 1986; پسترک، مارتین، و مارتین، 1985; اسپانیر و مارگولیس، 1983; تریاس و گیسن، 2000; ویدرمن، 1997).خیانت جنسی برای افراد در تمام سنین، یکی از عمده‌ترین دلایل شکستن قواعد ازدواج و تعهد است (شپارد، نلسون، و آندرولی- ماتیس، 1995) و به شدت بر عملکرد و ثبات رابطه اثر میگذارد (دریگوتاس، سفستروم، و جنتیلیا، 1999; ویزمن، دیکسون، و جانسون، 1997)، قواعد رابطه را برهم می‌زند، خلاف انتظارات طرف مقابل بوده؛ همچنین اعتمادی را که رابطه براساس آن شکل گرفته مخدوش می‌نماید (فلدمن و کافمن، 1999; هولمز و رمپل، 1989; پرویتی و آماتو، 2004). این خیانت‌ها ممکن است بعنوان یک عامل تسهیل‌کننده عمل کرده و نارضایتی‌های بنیادی در ازدواج را ظاهر سازد که این مشکلات درنهایت ممکن است منجر به طلاق گردد (کاپلان و سادوک، 2007).

ادامه نوشته

تبیین اعتیاد از دیدگاه روان تحلیلی

تبیین اعتیاد از دیدگاه روان تحلیلی

دکتر فهیمه فتحعلی لواسانی

از ديدگاه روان شناختي، يكي از مكاتبي كه با اطلاعات حاصل از يك قرن تجربه كار باليني با معتادان، در فهم عميق‌تر اعتیاد نقش داشته، روان تحليلي بوده است.

در خلال چند دهه گذشته، تغييرات مهمي در تفكر روان تحليلي اتفاق افتاده و ادبيات روان تحليلي در مورد اعتياد نيز تحت تأثير اين تكامل تاريخي قرار گرفته است. اگرچه با هر پيشرفتي كه در چارچوب نظري روان تحليلي صورت مي‌گيرد، تفسير جديدي از اعتياد پيشنهاد مي‌شود، ولي بطور كلي مي‌توان سه دوره روان تحليلي كلاسيك، روان شناسي ايگو[1]، روابط ابژه[2] و روان شناسي خود[3] را در تبيين و درمان اعتياد از ديدگاه روان تحليلي متمايز كرد.

ادامه نوشته

استعاره و کارکردهای روان پویشی

استعاره و کارکردهای روان پویشی

مبانی نظری و کاربردهای بالینی

دکتر عیسی زادگان [1]

از زمانی که لیکاف و جانسون[2] (1980) در اثر خود تحت عنوان "استعاره‌هایی که با آن زندگی می‌کنیم"[3] بحث استعاره را مطرح ساخته‌اند این موضوع در بیشتر حوزه‌های روان‌شناسی نیز مورد توجه قرار گرفته است.اغلب پژوهشها در حوزه‌ی علوم شناختی در خصوص استعاره که جهت فهم عمیق تر نقش آن در زبان بشر، تفکر و اخیراً در خصوص هوش مصنوعی انجام شده است نهایتاً منجر به افزایش این توافق در بین علاقه مندان شده است که کارکردهای ذهن به طور ذاتی استعاره‌ای[4] و کنایه‌یی[5] است (بوربیلی[6]، 2004). به زعم برخی پژوهشگران علاقه مند در این حوزه ذهن، زبان خاص خود را دارد. به نظر آنان زبان ذهن به ویژه زبان ذهن ناهشیار، زبان مجازی است . هر کلمه ای در ذهن ما شبکه‌ای از اطلاعات را برمی انگیزد. در سوح آوایی ، معنایی، نحوی و در عین حال تصویری ، احساسی و عاطفی. بنا براین ما به لفظ سخن نمی‌گوییم، با ابزاری سخن می‌گوییم که به یک مفهوم کلید ورود به ذهن و شخصیت هر فردی است. فرگه در این خصوص می‌گوید اندیشه فی نفسه نامحسوس جامه محسوس جمله را به تن می‌کند وبه این ترتیب برای ما قابل فهم می‌شود. پین بکر[7](2002،2003) بر این باور است که لغزش زبانی[8] (پیراکنش) می‌تواند دلالت بر انگیزها یا ترسهای عمیق بوده و جزئیاتی ازناهشیاری را آشکار سازد. مبانی نظری در این خصوص بیانگر این رویکر داست که الگوهای کربرد کلمه می تواند مثل اثر انگشت یا یک نمونه DNA هویت ویژه خاص فرد را تعیین کند. افراد علاوه بر زبان لفظی در بیان تجارب و افکار و به ویژه هیجانات و احساسات از زبان دیگری نیز که بیشتر مجازی است استفاده می‌کنند که یکی از انواع آن استعاره است. امروزه از سه نوع شناخت گزاره‌یی/ منطقی ، شناخت تصویری و شناخت استعاره‌ایی صحبت می شود (کوپ[9]، 1995) و فرض اصلی این است که سطوح عمیق، ضمنی و ناهشیار آگاهی فرد به شیوه ی تمثیلی[10] و استعاره یی فرانمود[11] (بازنمایی) می شوند و افراد این فرا- نمودها را از طریق روایت ها[12] در جلسات روان درمانی مطرح و آشکار می سازند. (نای میر[13]،1999) .

ادامه نوشته

تشخیص و درمان اختلال شخصیت مرزی از دیدگاه روان پویایی

تشخیص و درمان اختلال شخصیت مرزی از دیدگاه روان پویایی

دکتر علیرضا عابدین[1]، الهام شوقی نیا[2]

مقدمه: بسياري از مطالعات مربوط به اختلال شخصيت مرزي، در رويکرد روان پويشي و از ديدگاه تحولي، و همچنين در روان درمانگري فشرده[3]، متمرکز بر تعامل‌هاي اوليۀ مادر و کودک و همچنين مسائلي است که در اين رابطۀ صميمانه وجود دارد. علاوه بر آن مکانيزم‌هاي دفاعي^[4] بدوي از جمله جداسازي[5] و همانندسازي فرافکنانه[6] به خصوص در حيطۀ انتقال و انتقال متقابل از اهميت خاصي برخوردار است. تعريف راهنمای تشخیصی و آماری بیماری‌های روانی^[7] (DSM)از اختلال شخصيت مرزي بدین شرح است: بی ثباتی در روابط بین فردی، خودانگاره^[8]، وحالت عاطفی، و نیز آشکارا تکانشی بودن، به صورت الگویی نافذ و فراگیر که از اوایل بزرگسالی شروع شده باشد و در زمینه‌های مختلف به چشم آید. در برداشت‌ها، افکار و احساسات  افراد مبتلا به اختلال شخصيت مرزي افت و خيز و نوسان فاحشي نسبت به خودشان و درمانگر وجود دارد، در حالي که آنها نسبت به اين تناقض‌ها و نوسانات هشيار نيستند (کرنبرگ^[9]، 1975). مسالۀ ديگري که در آنها مشاهده مي‌شود، نوعي عدم پيوستگي در زمان است، يا به عبارت ديگر گسستگي گذشته، حال و آينده. مکانيزم‌هاي دفاعي: افراد دچار اختلال شخصيت مرزي از مکانيزم‌هاي دفاعي بسيار ابتدايي استفاده مي‌کنند، که نتیجۀ آن، بروز رفتارهایی بسيار منقطع، بي‌ثبات و متضاد است (کرنبرگ، 1975). جداسازي، مکانيزم دفاعي غالب شخصيت‌هاي مرزي است. فرد در جداسازي، احساسات و روابط خيالي مثبت و منفي را به نوبت و به صورت متوالي تجربه مي‌کند و به اين ترتيب هرگاه يک احساس در حيطۀ هشياري قرار مي‌گيرد، فرد با آن ديگري قطع رابطه^[10] مي‌کند. به همين دليل است که بيمار مبتلا به اختلال شخصيت مرزي در رابطه با درمانگر گاهي او را بسيار توانا و مهربان، و گاهی طرد کننده و بي‌ارزش می بیند.

ادامه نوشته

فرمول‌بندی روان‌پویشی

فرمول‌بندی روان‌پویشی

برای بیماران خاص، به‌خصوص بیمارانی که برای آنان درمان روان‌پویشی در نظر گرفته می‌شود، ممکن است فرمول‌بندی روان‌پویشی مناسب باشد. این فرمول‌بندی براساس نظریه روانکاوی می‌باشد و مدلی را جهت توضیح نشانه‌شناسی فعلی و محدودیت‌های بین‌فردی و کارکردی فراهم می‌کند. این فرمول‌بندی تشخیصی براساس DSM-IV-TR را فراهم نمی‌کند. محتوای فرمول‌بندی روان‌پویشی معمولی به‌شرح زیر می‌باشد:

ادامه نوشته

مكانيسم هاي روان پويشي

روان‌پویشی

مکانیسم‌های دفاعی از اضطراب جلوگیری می‌کنند. اختلال در واپس‌زنی (repression) ایجاد اضطراب می‌کند (جدول زیر)

ادامه نوشته

شخصیت و مکانیزم های دفاعی

1.        شخصیت و مکانیزم های دفاعی

برای آشنایی با مفهوم مکانیسمهای دفاعی ابتدا بطور اجمالی به نظریه زیگموند فروید در زمینه شخصیت و ساختار روان انسان میپردازیم.

فروید شخصیت هر فرد را به 3 بخش تقسیم بندی میکند:

1- نهاد و یا او(ID): در برگیرنده تمام اجزاء شخصیتی موروثی از جمله غرایز و تکانه های ابتدایی میباشد. کارکرد نهاد مبتنی بر "اصل لذت" بوده و کامرواسازی و ارضای فوری را می طلبد. نهاد خواهان تامین آنی نیازها وسائق های زیستی چون میل جنسی و رفع گرسنگی میباشد. این بخش از شخصیت خودخواه، غیر منطقی، احساساتی و لذت جو بوده و نسبت به نیازها و خواسته های دیگران و همچنین واقعیات بی اعتناست. دوری از درد و تنش و به حداکثر رساندن لذت و کامروایی از خصوصیات نهاد است. نهاد تابع هیچ ضابطه ای نیست. نهاد را میتوان نفس اماره خواند.

2- خود و یا من(EGO) : خود وظیفه محدود سازی و کنترل نهاد را بعهده دارد. خود برخلاف نهاد، به واقعیت واقف بوده و از "اصل واقعیت" پیروی میکند...

ادامه نوشته

بينش مفهومي ارزشمند در روان‌درماني:

بررسي تطبيقي بينش در نظريه اوليه فرويد، روانشناسي من و نظريه روابط موضوعي

(رحيم يوسفي[1]، دکتر عليرضا عابدين[2]، دکتر جليل فتح آبادي [3])

در‌ سراسر تاريخ‌ علم روانشناسي تمايل و توانايي براي اکتساب بينش[4] شخصي به عنوان يک خصيصه مهم و موهبتي باشکوه و معنادار در زندگي انسان ارزشمند بوده است. سقراط حکيم گفته است که ”زندگي ناآزموده،‌ زندگي ‌ارزشمندي نيست.“‌اغلب ما توانايي خودمان را براي خود‌ ‌ارزيابي مغتنم مي‌شماريم، اگرچه آن را گرامي‌ نمي‌داريم. شايد اشاره به اين جمله گريز ناپذير شکسپير که بودن‌ يا نبودن،‌ سؤال اين است“ نابجا نباشد، اگرچه بسياري از ما معناي آن را به گونه اي عميق در نيافته‌ايم، اما به نظر مي‌رسد که در به دست آوردن درک‌ و‌ فهم جديد درباره اين که ما کيستيم، ‌چرا هستيم و چگونه هستيم، ‌راه‌گشا و سودمند مي‌باشد...

ادامه نوشته